انجمن
بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران
| تاریخ ارسال: 1392/9/12 |
مراحل شناسایی هویت ژنتیکی شهدای گمنام
دکتر محمود تولایی از اعضای هیئت مدیره انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران و رئیس "مرکز تحقیقات ژنتیکی نور" در مصاحبه با خبرگزاری فارس اعلام کردند که تمامی مراحل شناسایی هویت ژنتیکی شهدای گمنام با نرم‌افزار و روش‌های بومی انجام می‌شود تا از تهدیدهای بیوترورسیم دور بمانیم.
این روزها که سال‌ها از دفاع مقدس گذشته است، اغلب مردم تا نامی از تشییع شهدا برده می‌شود، ناخودآگاه به یاد مردان دلاور تفحص می‌افتند و در ذهن‌هایشان رمل و خاک‌های تفتیده جنوب و کوه‌های غرب را یادآور می‌شوند. در کنار تشییع شهدا، بسیار پیش آمده که مدتی پس از تدفین "شهید گمنام"، گفته شده که هویت این شهید شناسایی شده و پس از آن نام و مشخصات او بر روی سنگی که تاکنون بی‌نام و نشان بود حک می‌شود. آخرین نمونه شهید شناسایی شده در روزهای اخیر، «شهید مجید ابوطالبی» است که در کهف الشهدای ولنجک به خاک سپرده شده بود. با اینکه قبلاً در این مورد صحبت شده است، اما شاید خالی از لطف نباشد که بار دیگر پای صحبت یکی از جستجوگران هویت ژنتیکی شهدای گمنام بنشینیم. آنچه در ادامه می‌آید، "بخش نخست" از گفتگوی صمیمانه ما با «دکتر محمود تولایی»، ریاست «مرکز تحقیقات ژنتیکی نور»، مجری و طراح تعیین هویت ژنتیکی شهدای گمنام است. وی ریاست سازمان بسیج علمی- پژوهشی و فناوری کشور را نیز بر عهده دارد.
شروع کار در قالب پروژه تحقیقاتی
فارس: پروژه شناسایی هویت «شهدای گمنام» از چه زمانی آغاز شد؟
دکتر تولایی: به‌طور کلی این کار از پروژه‌ای در غالب طرح تحقیقاتی در سال ۸۱ کلید خورد که با مبادله اولین گروه شهدا با کشته‌های عراق همزمان شد. آن روزها دانش این علم را داشتیم اما کسی به این عرصه از کاربرد آن وارد نشده بود. شناسایی قربانیان حادثه ۱۱ سپتامبر با روش ژنتیک، شاید یکی از نقطه‌های شروع این کاربرد علمی بود. فارس: یعنی از تکنیک‌های آنها استفاده کردید؟ تولایی: در آن دوران این نوع بهره‌برداری‌ها تنها در اختیار مجموعه‌های خاص بود و البته تمام گروه‌هایی که در کشورهای غربی در این زمینه فعالیت داشتند، به FBI متصل بودند. معمولاً مراکز نظامی در کشورهای پیشرفته در استفاده از فناوری‌های نوین پیشتاز است و سل‌ها پس از استفاده در مراکز نظامی و امنیتی آن را همگانی می‌کنند. به عنوان مثال در حوزه‌های پزشکی، سلامت، بیولوژیکی، فنی مهندسی و ... دقیق‌ترین و عمیق‌ترین یافته‌ها در خدمت اقتدار نظامی و تأمین اقلام پیشرفته است و پس از آن در سایر عرصه‌ها به کار می‌رود. از این جهت آن زمان این حوزه هم دراختیار FBI بود. بنابراین، اطلاعات، روش کار و نحوه عمل را نمی‌توانستیم به راحتی به دست بیاوریم. کار را در قالب پروژه تحقیقاتی با تعداد دیگری از همکاران آغاز کردیم. پروژه‌ها تحت پایان‌نامه‌های ارشد و دکترا انجام شد و با تلاش دانشجویان و محققان داخلی، شاکله این پروژه چیده شد.
مبنای تشخیص هویت شهدا
ارس: در این پروژه‌های تحقیقاتی بیشتر چه داده‌هایی را دنبال می‌کردید؟
دکتر تولایی: عناوینی مانند استخراج DNA از سلول استخوان، استخراج DNA از ناخن، استخراج DNA از خون، تهیه طرح‌واره‌های ژنی از نمونه‌های خون و... بخش‌هایی بودند که در تکمیل این فناوری ایفای نقش کردند. امروز می‌توانیم بگوییم، به تمام ابعاد این دانش، با اتکا به علم خود مسلط هستیم و می‌توانیم کار را به بهترین نحو و با قدرت انجام دهیم. فارس: اساساً تشخیص هویت ژنتیکی شهدا بر اساس چه مبنایی صورت می‌گیرد؟ دکتر تولایی: خداوند متعال انسان را به گونه‌ای خلق کرده که بدن انسان بالغ بر حدود ۱۰۰ تریلیون سلول دارد. نقطه آغاز تمام سلول‌ها یک سلول جنینی است که نیمی از اطلاعات این سلول مربوط به پدر و نیمی مربوط به مادر است. به عبارتی از طریق لقاح بین جفت کروموزوم‌های اسپرم و اوول، اطلاعات آنها کنار یکدیگر قرار گرفته و مجموع آنها تصویر جدیدی ایجاد می‌کند. این تصویر جدید در عین حال که نه مشابه پدر و نه مشابه مادر است و آرایش جدیدی دارد، باز هم ۵۰ درصد مشابهت به هر کدام دارد. کل کار ما مبتنی بر همین است؛ یعنی از یک شهید اطلاعات نمونه سلول گرفته شده، غشاء سلولی را حذف کرده به هسته می‌رسیم. غشاء هسته را نیز طی روش‌های آزمایشگاهی حذف کرده و به گنجینه اطلاعات ژنتیکی دست پیدا می‌کنیم. در این گنجینه اطلاعات ژنتیکی، نقاط خاصی را در لوکوس‌های مختلف بررسی کرده و از مجموعه این لوکوس‌ها یک پروفایل و در واقع طرح‌واره آماده می‌کنیم....ادامه دارد
مشاهده متن کامل خبر
دفعات مشاهده: 5953 بار |
دفعات چاپ: 1088 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 91 بار |
0 نظر