«تراریخته» خوب است یا بد

منصور امیدی استاد دانشگاه تهران

تاریخ بشریت گواه می‌دهد که ایران- این منطقه از کره زمین- و این ملت همیشه حضور داشته‌اند. به تمدن انسان هم که برمی‌گردیم، رد پای این مردمان را می‌بینیم. حال چگونه است که در گذرگاه‌های مختلف تاریخی از چنین مردمی، نگاه رو به عقب می‌بینیم؟ آیا این فقط اثر انگشتِ تاریخ، تاریخ و تمدن یا تاریخِ تمدن‌ساز بوده است؟ چگونه است که وقتی دوش حمام می‌آید، ما از خزینه نگاه برنمی‌داریم! و چه تاوان‌ها که بابت آن نمی‌دهیم. ما چه سخت از روی قالی به روی صندلی بالا آمدیم. راستی هنوز هم اینترنت را نمی‌پذیریم. از همه اینها پایدارتر و شاید مؤثرتر مخالفت با مدرسه و علم است که چقدر در این راه تلاش کردیم. تقریبا همه ملت ما و هرکدام بارها و بارها انشای «علم بهتر است یا ثروت» را نوشتیم. معلم ما آن را نوشت. معلم او هم آن را نوشته بود. منِ محصل هم نوشتم و محصلِ من هم خواهد نوشت. چرا در ده‌ها سال آن را نوشتیم و فقط یک بار -حتی یک بار- نپرسیدیم آیا صورت مسئله صحیح است؟ هیچ‌وقت نخواستیم بفهمیم آنها که با علم و تحصیل مخالف بودند، موضوع «علم بهتر است یا ثروت» را فوق‌العاده هوشمندانه مطرح کردند و چقدر زیرک و باهوش بودند که نزدیک به صد سال اثرگذار شدند. شاید با این نوع نگرش است که ما در تاریخ پایدار مانده‌ایم و اگر این‌گونه باشد، آیا تاریخ و تمدن ما همسو بوده است؟ ادامه مطلب...